Af en toe is het goed om terug te kijken.

Naar wat was, en vooral wat is er veranderd.

In deze blog uit 2013 (!) valt te lezen dat er inmiddels een echte paradigmashift heeft plaatsgevonden, namelijk van aandacht voor de techniek, voor ICT, naar aandacht voor de gebruiker. EHealth is geen ICT-ding, maar mensending. Daarover gaat het hier.

Wat nog niet is veranderd, maar wat vast en zeker ooit gaat komen, is de realisatie dat succesvolle technologie vooral gekoppeld is aan behoeftes. De behoefte bijvoorbeeld aan zelfstandigheid, veiligheid. En dat dat betekent dat ontwikkeling van technologie niet domeingebonden is (GGZ, ouderen, mensen met een beperking) zoals dat nu het geval is, maar aansluit op behoeftes van mensen, in welk domein ze zich ook bevinden. Maar eerst de blog over de verschuiving van ICT naar mens.

Effectieve implementatie van digitale zorg blijft lastig volgens Renske Visser. Al vanaf 2003 is ze bezig met de introductie en implementatie van eHealth binnen GGZ-instelling Altrecht. Haar conclusie: er is geen sleutel tot succes, maar het is beginnen en doorgaan, en je realiseren dat het een worsteling is.

Renske Visser was op 22 oktober 2013 de eerste spreker op het vijfde eHealth & Business event van Health Valley. Als er al een sleutel tot succes zou zijn bij de introductie en uitrol, dan ligt die sleutel bij behandelaars. En bij de bestuurder en de manager, omdat zij het gezicht zijn van deze cultuurverandering en voor draagvlak zorgen.

Mensending
Ik voelde me helemaal in mijn element bij deze presentatie, en niet alleen omdat ik van de communicatie ben. Want als er één ding als een paal boven water staat is het dat ICT-innovaties zoals zorg op afstand teveel gezien worden als een ICT-ding in plaats van een mensending. Een beetje vergelijkbaar met Philips dat in de vorige eeuw allemaal prachtige producten bedacht, waar vervolgens niemand behoefte aan bleek te hebben. Ook hier was de link met de gebruiker even helemaal zoek.

Geen overbodige poespas
Ook op deze dinsdag kwamen er talloze apps en games voorbij, de één nog flitsender dan de andere. Voor wie het was bedoeld en in welke vraag of behoefte het dan wel voorzag: geen woord daarover. Waar ik wel heel gelukkig van werd, was het Hehajo-initiatief, een initiatief van de ouders van een meisje met Down-sydroom. Herkenbare pictogrammen op een iPad maken het voor hun elfjarige dochter mogelijk te laten weten wat ze wil. Volledig afgestemd op de gebruiker, zonder overbodige poespas van de ontwikkelaar. Geen wonder dat ze subsidie hebben ontvangen voor verdere doorontwikkeling.

Cultuurverandering
Innovaties in de zorg, zeker ICT-innovaties, vragen om een cultuurverandering.  Het betekent een andere manier van werken, van denken, van handelen. En dat begint bij behandelaars en zorgverleners. Pas als zij overtuigd en gemotiveerd zijn, maakt de innovatie kans van slagen bij de cliënt. En de gebruiker bepaalt uiteindelijk het succes van een innovatie, dus waarom die zorgverlener en cliënt er niet vanaf het begin af aan bij betrekken?

Digitale zorg goed bedenken en implementeren is inderdaad een worsteling, maar de wedstrijd wordt wat mij betreft nog steeds náást in plaats van óp de mat gevoerd.

Dit artikel is geschreven door communicatiewetenschapper José van Berkum. Ik ben gespecialiseerd in wonen, welzijn & technologie van senioren. meer weten? Kijk op https://www.linkedin.com/in/anciano/ of volg haar op Twitter: @Josevanberkum of https://www.facebook.com/Www.zorgenvoormorgen.org