Een verpleeghuis is voor veel ouderen hun laatste huis. Geen thuis, want hoewel de branche er veel aan doet om bewoners een thuisgevoel te geven, is het nog lang niet zover.

Er zijn simpelweg te weinig verzorgenden om alle ouderen niet alleen te verzorgen, maar ook een zinvolle dagbesteding te geven, is het beeld in de publieke opinie. Er zijn simpelweg te weinig handen aan het bed. En dat levert schrikbeelden op.  Van ouderen met een luier, die ook soms nog overloopt. Of ouderen die een knipkaart voor de douche hebben. Of de hele dag zitten te dommelen in een huiskamer waar de televisie hard aanstaat, want dan is er geluid en afleiding.

Je ouders in een verpleeghuis? Alleen als het echt niet anders kan, is de heersende gedachte. En werken in de ouderenzorg? Mmmhh niet echt sexy of iets waar je op een verjaardagsfeestje trots over verteld als jongere.

Meer verbinding met maatschappij

Maar klopt dit negatieve imago wel? Of zijn het vooral de spreekwoordelijke rotte appels die een hele sector in een kwaad daglicht zetten? Kan meer zichtbaarheid over wat zich afspeelt binnen de muren van een verpleeghuis zorgen voor meer sympathie? Meer vrijwilligers en meer jonge aanwas, een positieve pers, trotse zorgmedewerkers, tevreden familieleden? Kan het tij gekeerd worden?

Dat de verpleeghuiszorg onder een vergrootglas ligt, is duidelijk. En dat de toekomst van de ouderenzorg steeds meer vraagt om keuzes, is ook duidelijk. Die keuzes zijn nu gemaakt.

Er ligt een kwaliteitskader verpleeghuiszorg, met daarin afspraken over wat goede zorg is. Het kader vormt de basis voor toezicht en verantwoording en is niet vrijblijvend, hoewel de uitvoering van de afspraken regionaal kan verschillen.

De cliënt als mens blijft het vertrekpunt. Een mens met een geschiedenis, een context, familie. Prima, zou je zeggen, maar tegelijkertijd is het een beetje verontrustend dat dit zo expliciet nog een keer benoemd moet worden, alsof dit uitgangspunt eerder niet vanzelfsprekend was. Bij de verbetering van de kwaliteit ligt de nadruk verder vooral op leren. Van elkaar, door intervisie, door contacten met andere zorginstellingen. Verpleeghuizen worden lerende organisaties en sluiten daarbij aan bij wat al gangbaar is binnen andere bedrijfstakken.

Zo zijn onze manieren

Wat dat moet opleveren? Een nieuwe identiteit, als het goed is. Met een boeiend en kloppend verhaal over het verpleeghuis van de toekomst. Een verhaal dat herkend wordt door cliënten en hun naasten, zorgmedewerkers en vrijwilligers. Een verhaal dat alle betrokkenen samen gaan schrijven in de komende jaren. Met de cliënt centraal en alles daaromheen in het teken van zijn of haar welzijn. Zoals permanente scholing en uitwisseling, goede samenwerking en afstemming. Zeker met de familie, de belangrijkste en meest constante factor in het leven van ouderen. Verzorgenden, hoe lief en aardig ook, kunnen die rol nooit overnemen, simpelweg omdat ze geen familie zijn. Maar ook omdat familieleden haarfijn kunnen vertellen wat er wél en niet deugt aan de bejegening, de zorg, de communicatie, omdat zij er regelmatig mee te maken krijgen. Zij bepalen in grote mate het toekomstige imago.

Positief imago

Voor het zover is, zal er nog heel wat water naar de zee moeten stromen. Want een nieuwe identiteit heb je niet zomaar, daar moet je wat voor doen. Mensen willen wel veranderen, maar niet veranderd worden. En dat vraagt veel professionaliteit, continuïteit en transparantie. En misschien komt er dan ooit een tijd waarin verpleeghuizen positief bekend staan. Dat de nieuwe identiteit langzaam maar zeker zichtbaar wordt in de publieke opinie. En tot gevolg heeft dat meer jongeren willen werken in een organisatie waarin ze zorgzaamheid kunnen combineren met zelfontplooiing, in een prettige, open werkomgeving waarin zichtbaar is hoe we als maatschappij met onze kwetsbare ouderen en met collega’s en familieleden willen omgaan.

Hoelang dit nog gaat duren? De eerste stappen zijn in ieder geval gezet en dat biedt hoop.

Deze blog is geschreven door José van Berkum. Ze is publiciste en adviseur, gespecialiseerd in wonen, welzijn & technologie van senioren. Meer weten? Kijk op https://www.linkedin.com/in/anciano/ of volg haar op https://www.facebook.com/Www.zorgenvoormorgen.org. Ze kent de verpleeghuiszorg als betrokken familielid.