Op het jaarlijkse symposium op 16 oktober 2025 van de Participatieraad Ouderen Overijssel (PROO) was het weer behoorlijk druk. Het thema was dan ook uitnodigend, namelijk de seniorvriendelijke stad. Want hoe ziet een seniorvriendelijke stad eruit, en wie zorgt daarvoor?

Secil Arda – Schiffel, voorzitter van PROO, opende het symposium. ‘Samenleving, praat mét ons en niet over ons. Als denktank voor senioren zijn we een voorbeeld van hoe we een bijdrage kunnen leveren aan de samenleving. Het is mijn stille hoop, dat deze dag een inspiratie wordt voor jullie en de politiek’. De timing is perfect, vulde dagvoorzitter Olaf Stomps aan, want programma’s voor de gemeentelijke verkiezingen van volgend jaar moeten nog geschreven worden.

Dick de Graaf, oud-vakbondsbestuurder van het FNV, nam de aanwezigen mee in het ontstaan van het concept seniorvriendelijke stad. Dat concept is afkomstig van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) die vitaal en gezond ouder worden belangrijk vindt. Maar wél vanuit het gezichtspunt van ouderen. “Bekijk de omgeving en de ruimte waar in je leeft door de ogen van ouderen. De spiegel van ouderen laat zien wat nodig is’, vertelt de Graaf. Inmiddels zijn wereldwijd 2000 steden lid, waarvan vijf in Nederland. De gemeente Amsterdam en Den Haag met de actielijn seniorvriendelijk Den Haag vanaf 2015 en Helmond, Tilburg en Eindhoven vanaf 2024.

Vanuit de zaal kwam een vraag. ‘Het accent ligt op leeftijdsvriendelijke steden. Gaat dit dan ook over dorpen, want veel mensen hier wonen op het platteland.’ Ook dorpen tellen mee, het gaat eigenlijk om gemeenschappen, reageerde de Graaf.

Ouderen-braindrain

Een seniorvriendelijke gemeenschap dus. Wat zien senioren als ze naar hun eigen steden en dorpen in Overijssel kijken? De officiële checklist van het WHO werd gebruikt om hiermee zelf aan de slag te gaan.

De thema’s werden breed herkend. Zoals het wezenlijke belang van toegankelijke gebouwen en openbare ruimte. En de noodzaak van goed (openbaar) vervoer. Dat moet een basisrecht zijn, geen verdienmodel. ‘We hebben vrijwilligers nodig op het platteland omdat het openbaar vervoer slecht is’, vertelt een deelnemer uit Hengelo. ‘Gelukkig zijn we wel de provincie van het naoberschap’.  Ook goede en betaalbare huisvesting blijft een prioriteit. Ouderen verwijten grote woningen bezet te houden, zonder als gemeente alternatieven aan te bieden, lost niets op. ‘Het is twijfelachtig of leveranciers de behoefte kennen van ouderen. Aan mij de schone taak daar straks wat aan te doen’, aldus een actieve senior.

Het verschil tussen stad en platteland kwam vaker naar voren. Waar het in de stad meestal wel goed geregeld is qua voorzieningen en informatie is het op het platteland door bezuinigingen allemaal wat minder.

Daar moet je als oudere zelf actiever optreden om andere senioren te helpen of zelf eerder aan de bel trekken bij instanties. Ook ouderenbonden kunnen hierin veel betekenen qua belangenbehartiging en activiteiten. En ouderen kunnen zelf de verbinding zoeken, door bijvoorbeeld voorzorgcirkels op te zetten of andere initiatieven te nemen vanuit de wijk, kwam naar voren bij het thema maatschappelijke dienstverlening en gezondheidszorg. Juist de rol van samenwerking met gemeente, zorg en welzijn kan mooie resultaten opleveren. ‘Daar zijn we zelf bij, we moeten het voorbeeld geven. We mogen best wel kritisch zijn op onszelf’.

Dat neemt niet weg dat ook de rol van maatschappelijke organisaties en gemeentes kritisch bekeken werd. De conclusie: ‘Te veel versnippering en te weinig verbinding met elkaar. Als welzijn en zorg elkaar beter weten te vinden, zoals nu in Enschede, dan merk je dat meteen als senior. Dat komt de communicatie en informatie ten goede’.

Er was ook ruimte voor humor. Zo werd rondom het thema sociale inclusie gepleit voor een inburgeringscursus voor stadse mensen die op het platteland willen wonen. Het leverde een lachsalvo op. ‘En als pensionado’s hebben we veel kennis en ervaring’, werd opgemerkt. ‘Die kunnen we inzetten. Maar dan moeten we die kennis niet alsmaar met de camper naar het buitenland brengen’,  Een ouderen-braindrain, constateert de dagvoorzitter droog.   

De gemeenteraadsverkiezingen zijn in 2026. Ruim de tijd dus om als gemeenten, maatschappelijke organisaties én senioren nog eens goed te kijken naar wat beter kan.

Deze blog is geschreven door José van Berkum, publicist en communicatieadviseur. Ze is gespecialiseerd in wonen, welzijn & technologie VAN senioren. Wil je haar blogs blijven lezen, abonneer je dan gratis op deze blogsite. Voor contact: j.vanberkum@planet.nl of 06 13883560.