Wat hebben een apparaat om andermans hand te voelen, een technologie-hulpnetwerk dat ouderen en jongeren met elkaar verbindt, een elektronisch oogdruppelapparaat en en een online zorgcommunity met elkaar gemeen? Het zijn allemaal ideeën die door inwoners van Flevoland zijn aangedragen om de zorg te verbeteren. De Provincie Flevoland hoopt op deze manier een aantal initiatieven te kunnen promoten die een daadwerkelijke bijdrage leveren aan een betere zorg.

De tijd dat professionals het alleenrecht hadden op oplossingen, is inmiddels voorbij. In grote delen van het bedrijfsleven en de overheid dringt langzaam maar zeker het besef door dat juist mensen die niet van de hoed en de rand weten, soms met de meest effectieve en simpele oplossingen voor een probleem kunnen komen. Veel innovatie wordt gedreven doordat mensen een oplossing willen bedenken voor een probleem dat ze zelf hebben. Daarmee is het direct duidelijk aan de oplossing van welk probleem je een bijdrage levert.

De beste ideeën passen op de achterkant van een bierviltje

In wetenschappelijke kringen krijgt kennis die niet aangeleverd wordt door experts maar die wél een belangrijke bijdrage leveren de term ‘lekenkennis’; ‘lay knowledge’. Ook in de wetenschap komt steeds meer nadruk te liggen op het belang van lekenkennis voor met name oplossingen in het zogenaamde publieke domein. Voor fundamentele natuurkunde moet je geen leek in huis halen, zogezegd – maar als het gaat om bijdragen aan een betere gezondheidszorg of een goede inrichting van de openbare ruimte kun je juist heel goed de mening en kennis aanspreken van mensen die er niet in zijn opgeleid.

Toch is het niet gemakkelijk. Het vraagt van je dat je je eigen kennis en je eigen ego opzij zet en je je helemaal openstelt voor wat anderen te zeggen hebben. Dat je weet te schiften wat wel en niet belangrijk is. Het betekent dat je echt moet luisteren. En dat vraagt een hoop van ons in de samenleving van vandaag.

Koplopers in de zorg vragen al vaker aan niet-experts en ‘anders-experts’ (bijvoorbeeld ervaringsdeskundigen en mantelzorgers) hun mening. Waar zien zij mogelijkheid tot verbetering? Kan het gemakkelijker? Kan het sneller, beter? Waar zit de belangrijke gevoelswaarde voor de patiënt? Wegwerpwashandjes met schoonmaaklotion zijn sneller, gemakkelijker en net zo hygiënisch als wassen met water en zeep en besparen de verzorgende veel tijd en moeite. Maar de vraag is of degene die gewassen wordt zich ook echt schoon voelt. Uiteindelijk is het de beleving van de zorgvrager die zorg ‘goed’ of ‘slecht’ maakt. Luisteren naar leken betekent ook dat je niet alleen maar een patiëntenvereniging betrekt bij je nieuwe beleidslijnen, maar dat je luisteren naar je zorgvrager en zijn naaste voorop zet bij alle processen die je inricht.

De Provincie Flevoland heeft met ‘Betere Zorg Mijn Idee’ goed begrepen dat kennis soms heel dicht bij huis ligt en dat iedereen een bijdrage kan leveren aan betere zorg door met elkaar te delen en elkaar te bevragen op die kennis en ideeën. Het is erg jammer dat het ideeënprikbord nog maar weinig – zo’n 60 – ideeën bevat en dat er weinig discussie plaats vindt. Een gemiste kans. Gelukkig is het nog niet te laat, inzenden en reageren kan nog tot 28 februari.

Wat is jouw ervaring met ‘lekenkennis’? Welke voorbeelden ken je van oplossingen die juist niet door professionals zijn aangedragen?