Er zijn pijnlijke maatregelen nodig om de ouderenzorg op peil te houden, stond laatst in een artikel in de Volkskrant. Het ging met name om verpleeghuiszorg, een onderdeel van ouderenzorg dat veel in de belangstelling heeft gestaan.

Aanleiding van the spotlight op verpleeghuiszorg een aantal jaren terug waren mensonterende toestanden binnen een aantal verpleeghuizen. Hugo Borst, met zijn moeder in een verpleeghuis, genereerde publieke aandacht voor de misstanden, toenmalig staatssecretaris Van Rijn, met ook zijn moeder in een verpleeghuis, zorgde voor budget om de misstanden te verbeteren. Zeer tegen het zere been van de Tweede Kamer, die vergeten was dat ze er zelf mee had ingestemd. Daar ging al dat geld, naar de ouderenzorg nota bene! Dat was niet de bedoeling!

Het programma ‘Waardigheid en Trots’, met bijbehorend kwaliteitskader volgde. Geld helpt, mits er goed mee wordt omgesprongen. Dat gebeurde gelukkig ook in het verpleeghuis van mijn schoonmoeder, waar we aan den lijve ervoeren dat er meer aandacht kwam voor bewoners, meer personeel, beter beleid. Over de gehele linie zijn kwetsbare ouderen nu goed af in de meeste verpleeghuizen. Het achterstallig onderhoud is weggewerkt.

En nu is dat geld op en moeten er nieuwe keuzes gemaakt worden. Kiezen voor weer zo’n zak geld is niet de bedoeling. Stel je voor: tweemaal achtereen kiezen voor ouderenzorg, dat gaan we niet doen!

Nu blijft het natuurlijk een keuze, waar je je geld aan wilt uitgeven. Het klimaat, de economie, het onderwijs, de boeren. Er is genoeg gaande. Dat geldt ook voor de groei van het aantal ouderen, die een andere manier van wonen en zorg vraagt. Deze toename is al jaren bekend, en desondanks zijn bij volle bewustzijn de verzorgingshuizen gesloten, opgedoekt, niet meer nodig, te duur.

Net zoals het een keuze was om ze te sluiten – met alle gevolgen van dien waar we nu mee zitten – is het een keuze om wel of geen geld te stoppen in verpleeghuiszorg. Ik weet, je kunt je geld maar éénmaal uitgeven, en over de hele linie gezien gaat het ‘maar’ om vijf procent van alle ouderen, maar de huidige kwaliteit – net nu alles weer wat op peil is – weer gaan afbreken, lijkt me niet verstandig. Ook niet, omdat het personeelsgebrek in de verpleeghuiszorg nog steeds groot is. Hoezo, de broekriem aantrekken? De zorg is nog steeds niet op gewicht.

Het politieke kaarten over de toekomst van de ouderenzorg is inmiddels begonnen. ‘Zeg jij dat de huidige situatie onhoudbaar is, dan zeg ik dat we veel meer moeten doen aan preventie’. Alsof ‘onhoudbaar’ een objectief begrip is, dan op geen enkele manier te maken heeft met keuzes of beleid. Nu wordt het gebracht alsof het of-of is, in plaats van en-en. Kiezen voor ouderenzorg, thuis EN in het verpleeghuis, kan net zo goed, maar die keuze lijkt met het framen als ‘onhoudbaar’ bewust als mogelijkheid te verdwijnen.

Natuurlijk is het goed om in te zetten op nieuwe woonvormen voor senioren, digitalisering, meer samenwerking. Daar valt veel te winnen. Maar om de zorg voor thuiswonende senioren tegenover verpleeghuiszorg te zetten, het één tegen het ander weg te strepen alsof het een onvermijdelijke natuurwet is, te kiezen voor het één, om het ander schijnbaar vanzelfsprekend te laten…

Kwetsbare ouderen de inzet maken van een ordinair spelletje retoriek bedrijven: ik houd er niet van.

Deze blog is geschreven door drs. J. (José) van Berkum. Vanuit haar adviesbureau voor communicatie(www.vbcom.nl) is ze gespecialiseerd in senioren & technologie