Mijn schoonmoeder woont al vijf jaar in een verpleeghuis in Almelo.

Vlakbij haar oude huis, in de omgeving waar ze vroeger veel fietste. Haar appartement is ruim, de verzorging goed. Aan de muur schilderijen van haar zoon, foto’s van de (klein)kinderen, planten en altijd verse bloemen. Het tekent wie ze was en nog steeds is.

Mijn schoonvader is 95 jaar. Hij woont zelfstandig in een seniorencomplex met 47 zorgwoningen, tegenover het verpleeghuis. Voor de coronacrisis begon hij steeds meer zijn draai te vinden. Hij genoot van gezamenlijke activiteiten zoals de tweewekelijkse sjoelmiddag en het gezamenlijk eten tweemaal per week.

Nu deze activiteiten zijn gestopt, verliest het leven een beetje zijn glans. Funest voor iemand met zijn zwaarmoedige karakter. Dat hij niet meer op bezoek kan bij zijn vrouw, maakt het extra zwaar voor hem.

Want familiebezoekjes en wandelingen in de omgeving zijn verleden tijd. Het zwaaien van buiten naar binnen, een gesprek met het bovenraampje open, lukt nauwelijks. Mijn schoonmoeder is zo geschonden door een herseninfarct dat de nieuwe wereld onbegrijpelijk is voor haar. We zien het en zijn machteloos.

Dat mijn schoonmoeder na vijf jaar nog steeds leeft, mag een klein wondertje heten. Verschillende keren was ze heel ziek, en vreesden we voor het einde. Ze slaapt nu vooral en dat wordt alleen maar meer, nu er geen bezoek meer komt en niemand haar meer naar buiten neemt voor een wandelingetje. Voor een buitenmens als mijn schoonmoeder moet dat een ramp zijn. Voor de familie in ieder geval.

Maak maatwerk mogelijk

En dat terwijl het misschien ook anders kan. Soepeler, met meer oog voor menselijk contact, door veilige alternatieven toe te staan. De landelijke organisatie cliëntenraden (LOC) pleit in een brief van 31 maart aan minister de Jong voor maatwerk bij bezoek in verpleeghuizen

Nu is bezoek alleen mogelijk wanneer het einde nadert, gemiddeld genomen na 18 maanden of langer. In de brief wordt gepleit voor soepel omgaan met het dilemma tussen afgesloten zijn en de gevolgen daarvan op welzijn en het risico op besmetting. Het dilemma is duivels, maar maatwerk kan een uitkomst bieden. Zeker omdat verpleeghuizen nu infectiehaarden zijn, en niet meer zo veilig als ze eerst leken.

En maatwerk kan, daarvan ben ik zelf overtuigd. Waarom kan mijn schoonmoeder niet buiten haar appartementje zitten, in de zon, met één van ons op gepaste afstand. Dat alleen al zou veel voor haar betekenen. En waarom geen wandeling met de rolstoel? Er is voldoende afstand. En waarom geen terugkeer van de gemeenschappelijke maaltijden in het zorgcomplex van mijn schoonvader, niet aan één lange tafel, maar aan losse tafels met voldoende afstand?

Angst regeert. Of zijn het regels die regeren? Of slagen we – bestuurders, verzorgenden, cliënten en familie – erin om op een verantwoorde manier onze ouders met waardigheid en trots te begeleiden naar het onvermijdelijke einde? Omringt door naasten. Bekende gezichten, vertrouwde rituelen. Het moet. Het kan.

Deze blog is geschreven door José van Berkum. Vanuit haar adviesbureau voor communicatie (www.vbcom.nl) is ze gespecialiseerd in senioren en technologie.