‘Ik voelde me hier meteen thuis’, vertelt mijn moeder.

Ze is verhuisd naar een verzorgingshuis en de eerste dagen zijn goed bevallen. Ze woont in een kleine en plezierige ruimte op de tweede verdieping, met uitzicht op een winkelcentrum. Vanuit haar stoel kijkt ze naar buiten en de levendigheid doet haar goed. Haar ronde tafel kon gelukkig mee, plus de zes stoelen. Ook de mee verhuisde planten, de opgehangen foto’s en wat kleine spullen maken het meteen vertrouwd. Dit is haar nieuwe huis. Inmiddels woont ze er ruim twee maanden en ik herken haar nauwelijks meer terug.

Ze oogt en spreekt weer helder, ligt niet meer de hele dag op bed en onderneemt weer dingen. Zoals in de gemeenschappelijke huiskamer de krant lezen, of achter haar rollator een stukje wandelen op de gang. Zelf naar de wc gaan. Of met ons mee naar buiten, in haar rolstoel. Wat een verschil met de laatste periode toen ze nog thuis woonde.

Organiseren in coronatijd

Vanaf maart/april afgelopen jaar kon ze niet meer de trap op en kwam er een bed in de woonkamer.  Haar versleten heup eiste zijn tol en opereren was geen optie vanwege haar sclerodermie.

In diezelfde periode – we spreken hoogtij corona – spraken we als familie via Skype met de zorgmakelaar. De zorgmakelaar annex cliëntondersteuner adviseerde een pgb voor mijn moeder aan te vragen en met dat geld zorg in te huren. Want mijn moeder voelde zich de laatste tijd eenzaam, en kon steeds minder zelf doen.

Zorg zelf inhuren kan bij één van de vele zorgbureau ’s, die de afgelopen jaren in het ‘mantelzorg-gat’ gesprongen zijn. Deze zorgorganisaties werken voornamelijk met zzp’ers, die niet persé een zorgachtergrond hoeven te hebben, wél een zorginstelling. Een relevant verschil, met veel positieve en negatieve consequenties. Voor wie deze zorgorganisaties nog niet kent, kijk op de websites van bijvoorbeeld Saar aan Huis, Standbye en Home Instead.

Al snel was er iedere dag van 9 tot 12 uur iemand van het zorgteam aanwezig. Het beviel mijn moeder heel goed.  ‘Mijn gezelschapsdames’, noemde ze de dames van het team. ‘Bijna niemand weet van deze mogelijkheid, die voorlichting moeten ze eigenlijk wel verbeteren’.

De dames verzorgden haar, deden wat in het huishouden, hielden haar gezelschap. De medicijnen nam mijn moeder zelf: dat was ze zo gewend. Naast het vaste zorgteam waren wij er, de (klein) kinderen. Mijn moeder was geen middag of avond alleen. Het deed haar goed, het gezelschap en de hulp.

Verslaafd aan morfine

En toch ging het niet goed, vond ik. De gordijnen bleven steeds vaker de hele dag dicht, mijn moeder kwam nauwelijks uit bed, aankleden gebeurde niet meer. De postoel verving het toilet, de zorgdames poetsten haar billen. Haar dag- en nachtritme vervaagde en ze slikte steeds meer morfinepilletjes, tegen de pijn en als veredelde slaaptablet. Langzaam maar zeker zag ik haar veranderen: ze sprak moeizaam, vergat steeds meer, zag er daas en afwezig uit. Ze was verslaafd.

Ik ging de boer op met mijn zorgen en vragen. Mijn mail en telefoongesprek hierover met haar huisarts leverde, samengevat, de volgende conclusie op: ‘Of pijn, of pillen’. De zorgorganisatie zei het in de gaten te houden, maar door corona was dat moeilijk, overleggen als team. Ook mijn vraag over een plek in een verzorgingshuis leverde weinig concreets op. Toch telde het allemaal op. Een hogere indicatie, met een bijbehorend budget, bleek uitkomst te bieden. Hierdoor schoof ze omhoog op de wachtlijst. Opeens was er plek en konden we de verhuizing naar een verzorgingshuis in gang zetten.

Twee maanden later is haar medicijngebruik drastisch afgenomen en haar mobiliteit sterk toegenomen. Dat was niet altijd gemakkelijk voor haar, maar door een consequente en vriendelijke aanpak is mijn moeder weer mens aan het worden. Mijn moeder merkt het zelf ook en waardeert haar nieuwe thuis: ’Mensen zijn allemaal zo aardig hier. Als ik bel, komen ze zo snel ze kunnen’. Haar angst dat er ‘s nachts iets kan gebeuren, is verdwenen.

Professionals versus mantelzorgers

In het verzorgingshuis waar ze woont, werken professionals en dat maakt alle verschil in de wereld. Het is een team, dat elkaar regelmatig spreekt en afstemt. Door hun opleiding en ervaring met ouderen weten ze wat werkt: activeren, consequent zijn en een dagstructuur aanbrengen. De gordijnen gaan standaard open morgens, uit bed betekent kleren aan, eten en medicijnen op uur en tijd, tweemaal per week fysiotherapie. Het werkt  fantastisch bij mijn moeder, ondanks het feit dat ze soms klaagt de regie kwijt te zijn

Haar opleving is iets wat ons en de dames van het zorgteam nooit zou zijn gelukt, weet ik. Want daarvoor ontbrak simpelweg de professionele ervaring en consequentheid. Omdat iedereen wat anders adviseerde en communiceerde, was er van één lijn geen sprake. Deze persoonlijke dynamiek is nu vervangen door een meer zakelijke dynamiek, en dat werpt zijn vruchten af.

Goedbedoeld werkt niet altijd goed

Zolang mogelijk thuis blijven wonen is prima. Als dat kan tenminste. En het is fijn dat een persoonsgebonden budget (PGB) via de wet langdurige zorg (WLZ) kan zorgen voor gezelschap en hulp.

Toch is dat niet altijd voldoende en kunnen alle goed bedoelde inspanningen ook averechts werken en juist voor achteruitgang zorgen. Omdat een professionele blik ontbreekt. Omdat het zorgteam alleen in naam een team is, maar in de praktijk bestaat uit individuele dames, bij wie een gemeenschappelijk beroepskader ontbreekt. Omdat een logboek als doorgeefmiddel aan elkaar te weinig informatie geeft. Omdat wij als mantelzorgers ook niet op één lijn zitten.

Juist de combinatie van professionaliteit, constante aanwezigheid en teamuitwisseling binnen een beschermde omgeving zoals een verzorgingshuis maakt het verschil. En maakt dat mensen zoals mijn moeder het weer aandurven en aankunnen opnieuw mens te worden.

Deze blog is geschreven door drs. J. (José) van Berkum. Ze is publicist en communicatiespecialist. Lees meer over haar op  José van Berkum | LinkedIn en Anciano | Facebook