Veel zorgorganisaties in de care sector zijn op zoek naar manieren om invulling te geven aan aan de verschuiving van daadwerkelijke zorgverlening naar beperking van de zorgvraag. Online middelen zijn daarbij sterk in opkomst – maar hoe zijn die twee te combineren?

Vorige keer publiceerden we van Present Media het tweede deel van hun paper ‘Zorg op afstand dichtbij’, waarin 3 uitdagingen centraal staan. In dit slotdeel gaan we dieper in op de uitdaging om efficiënter werken in de zorg bereikbaar te maken, en een heroriëntatie op de aard van de zorg.

B. Efficiënter werken
Om efficiënter te kunnen werken moet er meer en vaker gebruik worden gemaakt van technologische innovaties, zoals domotica en monitoring. Belangrijk hierbij is wel dat juist de zorgverleners achter het gebruik staan van nieuwe technologie: kostenefficiëntie alleen is voor hen geen reden het te gebruiken, ‘zorgverleners moeten achter de nieuwe technologie staan’ – het moet echt bijdragen aan de kwaliteit van de zorg. In het kader van efficiëntie groeit ook de noodzaak tot samenwerking en afstemming tussen zorgverleners en het aanbieden van zorg zoveel mogelijk in de buurt van de zorgvrager (1).

Deze aanbeveling legt feitelijk het belang van de 2e pijler van onze strategische aanpak bloot: het betrekken van stakeholders, in dit geval specifiek de medewerker. Als hij het nut van de nieuwe online toepassing niet ziet, zal hij het niet gaan gebruiken.

Verder zien we dat efficiency te behalen valt in zowel primaire als secundaire processen. Er zijn online toepassingen ter ondersteuning in de primaire zorgtaak richting cliënt, zoals management systemen voor zorgprofessionals om chronisch zieke cliënten thuis te monitoren en hen te coachen tot betere zelfzorg (zgn. Buddy’s). Daarnaast zijn er online toepassingen die samenwerking en kennisdeling tussen zorgverleners onderling bevorderen. Denk aan:

• document management systemen
• online kennisbanken over behandelmethoden of ziektebeelden
• sociale media voor interne uitwisseling van kennis
• (video-)chatmogelijkheden voor overleg

C. Heroriëntatie op de aard van de zorg
Er is een noodzaak tot heroriëntatie op de aard van de zorg. Een belangrijk element is dat er meer aandacht moet komen voor het bevorderen van een gezonde levensstijl (eigen verantwoordelijkheid van de cliënt). Aandacht voor preventie is op dit moment nog beperkt in de verpleging & verzorging. Daarnaast is het bevorderen van zelfmanagement van de cliënten belangrijk. Cliënten moeten in staat worden gesteld zelf de regie voeren over (de mate van) hun verzorging en verpleging. De focus zou meer moeten liggen op wat cliënten wel kunnen in plaats van wat ze niet kunnen, teneinde zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven wonen (1).

Onze visie hierop is dat optimale preventie en zelfmanagement alleen kans van slagen hebben als je als zorgverlener dichtbij je cliënt staat. Welke informatie heeft hij nodig om zo lang mogelijk gezond te blijven of verdere verslechtering van zijn toestand te vertragen? Wat kan hij daar zelf in doen? Dit betekent onder andere dat je als zorgorganisatie van aanbodgerichte dienstverlening naar vraaggestuurde dienstverlening moet overschakelen. Zet de cliënt centraal, vraag hem hoe je hem en zijn omgeving (denk aan mantelzorgers) kan ontzorgen en leg de verantwoordelijkheid bij hem.

Gezien de dubbele vergrijzing en meerdere aandoeningen per cliënt, is het ons inziens in de primaire zorgtaak van belang de zorgvraag integraal te benaderen. Dit betekent dat de cliënt voor meerdere zorgvragen bij 1 aanspreekpunt terecht zou moeten kunnen.

Online zouden preventie en zelfmanagement zich kunnen vertalen in een persoonlijke ingerichte internetpagina, 1 portaal waarin de cliënt alles wat hij nodig heeft ter beschikking heeft. Denk bijvoorbeeld aan:

• 1 aanspreekpunt op verschillende manieren te bereiken (via videobellen/beeldschermzorg, chat,
• email)
• indienen zorgvraag en terugkoppeling op status zorgvraag
• zelf inzien en beheren gegevens
• ervaringen met ‘lotgenoten’ uitwisselen
• informatie ten behoeve van preventie
• zelfmanagementtools om de eigen gezondheidssituatie in de gaten te houden (bijv: MijnAstmacoach, MijnCOPDcoach, fysiotherapie oefeningen via beeldschermzorg)

In de ideale situatie zou dit zelfs betekenen dat de cliënt via zijn persoonlijke pagina toegang heeft tot de dienstverlening van al zijn zorgverleners, en niet voor elke zorgverlener naar een persoonlijke internetpagina wordt verwezen waarvoor hij apart moet inloggen. Verregaande ketenintegratie en samenwerking (denk hierbij o.a. aan het delen van dossiers) tussen de diverse zorgverleners is hiervoor een randvoorwaarde.

Conclusie & wat nu?
Er zijn voldoende online en digitale mogelijkheden en toepassingen beschikbaar om de uitdagingen in de verpleging & verzorging aan te gaan. Maar om tegelijkertijd met ‘zorg op afstand’ toepassingen echt dichtbij je cliënt te blijven, is het zaak eerst een stapje terug te zetten. Volg een strategische aanpak en maak heldere afgewogen keuzes waarbij met name kennis van en over je cliënt onmisbaar is bij een doelmatige inrichting van je online kanalen.

(1) Vraag en- aanbodontwikkelingen in de verpleging en verzorging in Nederland

Wil je het hele paper digitaal ontvangen, inclusief een voorzet voor een strategische online aanpak? Mail je verzoek naar Arno Naafs: a.naafs@presentmedia.nl