Zijn wijze mensen minder eenzaam?                           

Resultaten uit een nieuwe studie wijzen erop dat wijsheid kan beschermen tegen eenzaamheid.

Volgens Dr. Dilip Jeste, professor psychiatrie en neurowetenschappen en directeur van the Center for Healthy Aging aan de Universiteit van San Diego heb je meer controle over eenzaamheid dat je misschien zou denken. “Loneliness is a personality trait. All traits are modifiable. That’s where wisdom comes in”.

Wijsheid is een oud concept, waar onderzoekers een hernieuwde belangstelling voor hebben omdat het relevant kan zijn voor gezond ouder worden.

Jeste en zijn collega’s ontwierpen de San Diego Wisdom Scale (SD-WISE) om het individuele niveau van wijsheid vast te stellen. Daarbij vatten ze wijsheid op als een eigenschap met zowel een neurobiologische als psychosociale basis.

Wijsheid bestaat uit verschillende componenten zoals compassie, empathie, zelfreflectie, besluitvaardigheid, de mogelijkheid om anderen goed te adviseren, de mogelijkheid om je emoties te controleren en acceptatie van onzekerheid en verschillende perspectieven.

Wijsheid als levenselixer

SD-WISE is een betrouwbaar en valide instrument volgens de onderzoekers. Hun onderzoek laat zien dat wijsheid correleert met psychologisch welbevinden, wijze mensen blijken beter in hun vel te zitten. Sterker nog: wijsheid en je eenzaam voelen gaan niet samen. Mensen die volgens de vragenlijst hoog scoren op wijsheid, scoren laag op gevoelens van eenzaamheid. Omgekeerd geldt hetzelfde: mensen die zich eenzaam voelen, scoren laag op de schaal van wijsheid.

Hard bewijs dat meer wijsheid eenzaamheid vermindert,  levert het onderzoek niet, aldus Jeste, maar het wijst wel in die richting. Het is alleen maar logisch om te veronderstellen dat wijsheid eenzaamheid kan verijdelen.  En dat is goed nieuws voor vooral 80 plussers  en ook hun kinderen, vaak late vijftigers en zestigers. Want zowel ouderen als hun mantelzorgers moeten oppassen voor eenzaamheid.

Volgens Jeste is iedereen in staat wijzer en minder eenzaam te zijn, het is vooral een kwestie van aanleren van goede gewoontes. Net zoals we kinderen goede fysieke gewoontes aanleren, zoals iedere ochtend en avond tandenpoetsen, kunnen we op iedere leeftijd ook nieuwe mentale gewoontes aanleren. Dat kan omdat we meer controle over onze hersenen, gedachten en lichaam hebben dan we denken. Eenzaamheid zal dan iets uit het verleden worden.

Dit is het eerste van drie blogs in de serie ‘Geluk of wijsheid?’, over de invloed van levensvaardigheden op eenzaamheid.

 Deze blog is geschreven door drs. J. (José) van Berkum. Ze is gespecialiseerd in wonen, welzijn & technologie van senioren.