Ouderen en internet: een vruchtbare, edoch soms moeizame combinatie.

Vruchtbaar, omdat internetgebruik ouderen meer zelfredzaam en minder eenzaam maakt. Moeizaam omdat veel ouderen nog steeds niets willen weten van het internet.

In mijn vorige blog Ouderen langer zelfstandig dankzij tablet beschreef ik wat ouderen weerhoudt van internetgebruik en hoe om te gaan met deze barrières. De iPad – eigenlijk iedere tablet, maar naar de iPad is meer onderzoek gedaan – speelt in dit verhaal een bijzondere rol. Een tablet is handzaam, gemakkelijk in gebruik, goed te gebruiken door slechtziende en slechthorende ouderen en ouderen met artritis en er zijn inmiddels voldoende applicaties (apps) die op het scherm gezet kunnen worden om met één aanraking geopend te worden. Hiermee verdwijnt de grote angst om te verdwalen in alle informatie op het internet en is alleen dié informatie oproepbaar die nuttig, interessant of nodig gevonden wordt. Dat vergroot de kans op gebruik en stimuleert tot verder experimenteren.

Apps
Applicaties zijn kleine programmaatjes die over één onderwerp of thema gaan. Ze zijn gemakkelijk te downloaden voor gebruik op de smartphone of tablet. De meeste mensen kennen waarschijnlijk wel populaire apps zoals Buienradar, waarmee te zien is wat de weersverwachtingen zijn. Of Nu.nl, voor een nieuwsoverzicht. Of Skype voor beeldcontact met familie, vrienden of verzorgenden, of de NS Reisplanner. Inmiddels zijn er duizenden apps en meerdere app-stores waar apps gratis of tegen een gering bedrag te downloaden zijn. De app-store van Apple is de ‘oudste’ winkel. Technisch kan alles, voor meer of minder geld.

Hulp voor senioren
Terug naar de groep senioren, die misschien wel op internet willen, maar nog niet durven of kunnen. Hoe kunnen apps hierbij helpen?
De werkelijke vraag hierachter is natuurlijk: wat vinden ouderen belangrijk of interessant, wat doen of zien ze graag? Wat levert het ze op? Het antwoord: vraag het! Ga samen als thuiszorg, welzijnsorganisatie of verzorgingshuis met ouderen om de tafel, en neem de tijd om hen deze vragen te laten beantwoorden. En laat, geheel indachtig de uitgangspunten van Welzijn Nieuwe Stijl, de invulling bij de toekomstige gebruiker.

Contact
Welzijnsorganisatie Vita Welzijn en Advies stelde deze vragen aan een groep 75 plussers die deelnam aan het project ZilverOnline. Het project was bedoeld om eenzame ouderen met elkaar en anderen in contact te brengen. Wat hadden de deelnemers hiervoor nodig?
Samen met de ontwikkelaar was de uitkomst één applicatie, die als icoontje op het iPadscherm kwam te staan. Klikten deelnemers daarop dan konden ze kiezen uit drie gebruiksvriendelijke toepassingen: ‘Lief en leed’, ‘Groepscontacten’ en ‘Individuele contacten’. Vooral het groepsgesprek werd veel gebruikt, ook na afloop van de cursus. De opties om meer over zichzelf te vertellen (‘Lief en leed’) en persoonlijk contact te onderhouden met groepsleden (‘Individuele contacten’), bleek achteraf het minst gebruikt. ZilverOnline nu standaard opgenomen in het aanbod van Vita.

Welzijnsorganisatie WIJZ in Zwolle is onlangs gestart met een soortgelijk project, Weer aan zet met de tablet geheten. Doelstelling is om kwetsbare ouderen met behulp van een iPad weer meer te laten deelnemen aan het dagelijkse leven. Bij dit project gaat op maat gebruik gemaakt worden van de enorme hoeveelheid gezondheidsapps die er inmiddels zijn.

En wat voor applicaties heb je nodig als je wilt blijven wonen op een platteland dat langzaam maar zeker leegloopt en waar voorzieningen verdwijnen? Het project De Verzoamelstee in Groningen stelde deze vraag aan zelfstandig wonende ouderen uit deze dorpen. De voorgestelde applicaties, zoals contact met het WMO-loket bleken niet aan te slaan. Pas toen 65+ers echt gevraagd werd wat voor hen van belang was – een digitale bibliobus – werd de belangstelling voor digitale voorzieningen groter. En succesvol.

En de 80-jarigen uit een Amerikaans verzorgingstehuis? Die vinden het heerlijk de krant te lezen op de iPad, of foto’s van vroeger te kijken, of spelletjes te doen. Het levert ze een zinvolle tijdsbesteding op, contact met familie via Skype én het gevoel er weer bij te horen.

Dit artikel is deel drie uit de reeks over ouderencommunicatie rond internet en zorg op afstand. Deel 1 vind je hier, deel 2 hier. In mijn volgende blog meer over beeldzorg/telezorg/zorg op afstand. Wat kan het internet bijdragen aan organisatiedoelstellingen, zoals meer zorg met minder mensen en medewerkerstevredenheid?

Communicatiewetenschapper José van Berkum is zelfstandig publiciste en adviseur. Ze is gespecialiseerd in wonen, welzijn & technologie van senioren. Voor contact, mail naar j.vanberkum@planet.nl of bel naar 0613883560.