Eenzaam en kwetsbaar, zorgverleners en sociaal werkers schieten in actie. De eenzaamheid en kwetsbaarheid moet opgelost worden! Weg ermee en door naar de volgende. Maar, wat is de positieve kant van deze begrippen die altijd negatief belicht worden?

Kwetsbaar zijn betekent gevoelig zijn voor gebeurtenissen in je eigen en andermans leven, gehecht zijn aan dierbaren en je leven. Iedereen is kwetsbaar. We worden kwetsbaar gemaakt. Groepen worden als kwetsbaar bestempeld. Maar veel mensen zien over het hoofd dat ook kwetsbaarheid vele vormen kent. Het is iets wat je kan overkomen door een onverwachte gebeurtenis. Je kan kwetsbaar zijn als persoon, door omstandigheden, door persoonlijke eigenschappen. Hechting aan personen en materie maakt je kwetsbaar. En je kan kwetsbaar zijn voor andermans lijden.

Kwetsbaarheid wordt gezien als iets negatiefs, iets van bepaalde (leeftijds)groepen. Positief kijken naar kwetsbaarheid betekent dat je de gevoeligheid ziet, de hechting, het medeleven, de menselijke kant. Zonder dat het meteen een probleem is dat zo snel mogelijk aangepakt moet worden.

Hetzelfde geldt voor eenzaamheid. Mensen zijn sociale wezens en hebben anderen nodig. Toch zijn er mensen die bewust voor de eenzaamheid kiezen. Eenzaamheid kan een keuze zijn van mensen die zelf de regie over hun leven willen hebben en niet betutteld willen worden. Het bevordert de creativiteit, je leert jezelf kennen, je innerlijke kracht. Iemand kan ook kiezen voor eenzaamheid om niemand tot last te hoeven zijn, omdat men zichzelf niet de moeite meer waard vindt, niet geholpen wil worden.

Als de eenzaamheid een last dreigt te worden is het tijd om aan de bel te trekken. Eenzame mensen kunnen alleen geholpen worden als de oorzaak van de eenzaamheid wordt aangepakt en ze zelf actief meehelpen. Veel organisaties richten zich op het vergroten van het sociale netwerk. Maar het kan ook zijn dat men te hoge verwachtingen heeft van de kwaliteit en omvang van het sociale netwerk en dat het beter is de verwachtingen bij te stellen. Of dat de behoefte juist ligt bij het draaglijk maken van de eenzaamheid, door aandacht voor zingeving en levensvragen.

Kwetsbaarheid en eenzaamheid zijn onderdeel van het leven. Iedereen krijgt er mee te maken. Hopelijk kunnen we er ook dan positief naar kijken.

Jansje van Middendorp schrijft over actuele ontwikkelingen binnen de ouderenzorg en projecten gericht op ouderen. Neem contact op.